Konya Büyükşehir Belediyesi ile Konya Fikir ve Sanat Adamları Derneği ve Selçuk Üniversitesi Selçuklu Araştırmaları Merkezinin ortaklaşa düzenlediği Yaşayan Konya Hafızası İkindi Sohbetlerinde bu hafta Necmettin Erbakan Üniversitesi Sosyal ve Beşeri Bilimler Fakültesi Tarih Bölümü Ortaçağ Tarihi ABD Öğr. Üyesi Dr. Mustafa Akkuş tarafından “2.Gıyaseddin Mesud ve Selçuklu Devleti’nin Son Dönemi” konulu bir konferans verildi.

Öğr. Üyesi Dr. Mustafa Akkuş: “2.Gıyaseddin Mesud’un babası İzzeddin Keykavus Moğollarla ters düştüğü için Anadolu’yu terk etmiştir. Altı oğluyla Bizans’a sığınmıştır. Saray darbesi iddiasıyla Mesud, Enez Kalesi’ne hapsedilmiş, Berke Han kendisini kurtararak Kırım’a getirmiştir. Tarihçi İbni Bibi babasının Mesud’a vasiyetinden bahsederek babası kendisinden Moğollara bağlı kalmasını, kendisinin yaptığı hatalara düşmemesini ister” dedi.

2.GIYASEDDİN MESUD’UN TAHTA ÇIKIŞI

Mustafa Akkuş, 2.İzzeddin Keykavus 1279 yılında Kırım‘da vefatından sonra 2.Gıyaseddin Mesud’un Anadolu’ya gelerek Kastamonu Uç Beyi Çobanoğlu Muzafferüddin Yavlak Arslan tarafından Moğol Valisi Samagar Noyan aracılığıyla , Moğol Hükümdarı Abaka Han’a götürüldüğünü, Abaka Han’ın Doğu Anadolu Bölgesi’ni 2.Gıyaseddin Mesud’a tahsis ettiğini söyledi. 1284’e kadar Anadolu’da ikili yönetim vardır. Mesud’un tahtta çıkışı Anadolu’da heyecanla karşılanmış, ancak halkın beklentileri boşa çıkmıştır. Mesud, Moğol yanlısı bir politika izlemiştir. Dönemin önemli şahsiyetleri; Müciriddin Emir Şah, Fahrettin Ali, Muhittin Pervane’dir.

MOĞOL SİYASETİ ÜLKEYİ PARÇALAYARAK YÖNETME ESASINA DAYANIR

Moğolların Anadolu’ya getirdiği Kalenderiler halka büyük eziyetler yapmıştır. Akkuş, Moğollara verilen haracın yanında yaylak ve kışlaklardaki Moğol askerlerini beslemek zorunda kalındığı üzerinde durdu: “Moğollara bayrak açan babasının tam tersi bir uygulamada bulunan Mesud, İsyan eden Türkmenlere Moğollardan aldığı yardımla müdahale etmiştir. Halktan alınan vergilerin artması, Anadolu’da açlık ve sefaletin artması demekti. Karamanoğulları’nın saldırıları yüzünden Mesud Konya yerine Kayseri’de kalmayı tercih etti. Sultan II. Mesud’un Kayseri‘de ikamet etmesini fırsat bilen 3.Gıyaseddin Keyhüsrev‘in iki oğlu Konya’da tahta çıkmış, ancak Moğol desteği ile Mesud Konya üzerine yürüyerek ikisini de tahttan indirerek idam ettirmiştir.

ANADOLU’NUN PERİŞANLIĞI

Anadolu’nun isyanlar ve Moğol tahakkümü dolayısıyla yakılıp yıkılması karşısında Fahrettin Ali kendi cebinden masraf yaparak tahribatın etkisini azaltmaya çalışmıştır.1288’de Fahrettin Ali’nin ölümünden sonra Moğol tahribatı hız kazandı. Fahrettin Kazvi vezirliğe getirilince halkın vergi yükü 2-3 misli arttı. Konulan vergilerin ödenme durumunun olmamasından dolayı Anadolu’dan göçler başladı.”dedi.

YAHUDİ VEZİR SADÜDDEVLE’NİN ARGUNŞAH’I PEYGAMBER İLAN ETMESİ

Akkuş, Budist olan Argun Şah Tebriz’de büyük bir Budist tapınağı yaptırdığı üzerinde durarak Yahudi Vezir Sadüddevle’nin Argun Şah’ı peygamber ilan ettiğini belirtti. Argun Şah dedesi Cengiz Han gibi ölümsüzlük iksirinin peşindeydi. Kendisi civa ile zehirlenerek öldürüldü. Kethüdar zamanında İlhanlı sarayında Müslüman olanlara rastlıyoruz. Rıfailer ve Kalenderiler Kethüdar’ın politikasından memnunken Safeviler izlenen politikadan memnun olmadılar. Gazan Han’ın Moğol tahtına geçmesinden sonra Anadolu’daki Moğol hanları isyan eder. Mesud isyanlar sırasında tarafsız davranır. Gazan Han, Mesud’u Tebriz’e gönderir, Mesud’un yerine de 3.Aaaddin Keykubat tahta geçirilir. Halkın hoşnutsuzluğu iyice artar. 1302’de Mesud yeniden tahtta çıkar. 1308 yılında ölümünden önce bir yıl felçli olarak yaşar. 2.Gıyaseddin Mesud Moğol yönetimi altında ezilen bir sultan olarak tarihe geçmiştir.

Öğr. Üyesi Dr. Mustafa Akkuş konuşmasının sonunda Anadolu insanı için zor bir dönemde uzun süre hükümdarlık yapan 2.Gıyaseddin Mesud’un ölümünden sonra yeni devletin doğuşunun habercisi olduğunu belirtti.

Program sonunda Selçuk Üniversitesi Selçuklu Araştırmaları Merkezi Müdürü Doç. Dr. Mehmet Ali Hacıgökmen tarafından Öğr. Üyesi Dr. Mustafa Akkuş’a günün anısına hediye takdim edildi.